Truyện cười

Nhưng nó phải bằng hai mày!

"Nhưng nó phải bằng hai mày" là một truyện cười dân gian nổi tiếng của Việt Nam, phản ánh sâu sắc tính chất hài hước và hiện thực xã hội thời phong kiến. Nội dung truyện như sau:

Ngày xưa, có hai anh nông dân sống trong một ngôi làng nhỏ. Một hôm, cả hai đều bị bắt vì tội đánh nhau và được đưa lên quan xét xử.

Quan hỏi anh thứ nhất:

Sao mày lại đánh nó?

Anh thứ nhất thưa:

Bẩm quan, tại nó đánh con trước.

Quan quay sang anh thứ hai:

Còn mày, sao mày đánh nó?

Anh thứ hai cũng thưa:

Dạ bẩm quan, tại nó đánh con trước ạ!

Quan bèn sai lính mang ra hai thoi vàng, đưa một thoi cho mỗi người. Rồi ông nói:

Đây là thoi vàng của tao. Tao sẽ xử theo công bằng, ai có lý hơn thì tao giữ vàng của người kia.

Hai anh nông dân lặng thinh, không ai dám nói gì. Nhưng khi anh thứ hai thấy quan chuẩn bị xử thắng cho anh thứ nhất, anh ta liền lén đưa cho quan một thỏi vàng nữa. Quan ngó qua, cười tủm tỉm và phán:

Thôi được, nhưng nó phải bằng hai mày!

Ý nghĩa của truyện

Phê phán nạn tham nhũng và bất công: Truyện ngụ ý chỉ trích cách xử án dựa trên tiền bạc, lợi ích cá nhân hơn là lẽ công bằng.
Tinh thần châm biếm xã hội: Qua giọng kể hài hước, truyện phơi bày hiện thực xã hội phong kiến, nơi quyền lực dễ bị tha hóa.
Cách ứng xử khéo léo: "Nhưng nó phải bằng hai mày" còn là bài học về cách "thích nghi" với thực tế một cách khôn ngoan trong hoàn cảnh bất công.