Tìm hiểu các biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ

Biện pháp tu từ là các biện pháp nghệ thuật thường xuyên xuất hiện trong các tác phẩm văn học, giúp tác giả truyền tải suy nghĩ và cảm xúc về mỗi sự vật, sự việc đến bạn đọc dễ dàng và sinh động hơn. Các biện pháp tu từ nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ là những những biện pháp xuất hiện phổ biến trong các đề thi trung học và trung học phổ thông. Để hiểu rõ và đạt điểm cao trong bài thi, mời bạn cùng iSmartKids tìm hiểu ngay các biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ qua bài viết dưới đây nhé!

Tìm hiểu biện pháp tu từ so sánh

Khái niệm biện pháp tu từ so sánh là gì?

So sánh là việc đối chiếu hai hay nhiều sự vật, sự việc có những nét tương đồng để tăng sức gợi hình, gợi cảm cho lời văn, giúp hình ảnh được miêu tả trở nên sinh động hơn, người đọc dễ dàng hiểu, tưởng tượng và hình dung rõ nét hơn về hình ảnh đang được đề cập.

Dấu hiệu nhận biết của biện pháp so sánh là sự xuất hiện của các từ ngữ so sánh như “là”, “như”, “bao nhiêu…bấy nhiêu”. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng trong một số trường hợp, các từ ngữ so sánh có thể bị ẩn đi.

Phân loại biện pháp tu từ so sánh

Theo mức độ

So sánh ngang bằng: So sánh các sự vật, sự việc, hiện tượng có sự tương đồng với nhau nhằm hình ảnh hóa đặc điểm của chúng, giúp người đọc và người nghe dễ dàng hình dung và liên tưởng. Khi thực hiện so sánh ngang bằng, các em có thể sử dụng các từ/cụm từ như: “như”, “giống như”, “là”,…

So sánh không ngang bằng: So sánh, đối chiếu các sự vật, sự việc, hiện tượng trong mối quan hệ hơn kém để làm nổi bật đặc điểm của chúng. Khi thực hiện so sánh không ngang bằng, các em có thể sử dụng các từ/cụm từ như: “hơn”, “hơn là”, “kém”, “kém hơn”, “ít hơn”, “nhiều hơn”…

Theo đối tượng

• So sánh các đối tượng cùng loại
• So sánh khác loại
• So sánh các cụ thể với các trừu tượng và ngược lại

Ví dụ biện pháp tu từ so sánh

1. Trẻ em như búp trên cành

2. Người ta là hoa đất

3. “Trường Sơn: chí lớn ông cha

Cửu Long: lòng mẹ bao la sóng trào”

4. Bạn Nam làm bài tập đầy đủ hơn bạn Hải.

5. Mỗi người phụ nữ đều là những đóa hoa xinh đẹp.

Tìm hiểu biện pháp tu từ nhân hóa

Khái niệm biện pháp tu từ nhân hóa là gì?

Nhân hóa là một biện pháp tu từ sử dụng những từ ngữ chỉ hoạt động, tính cách, suy nghĩ, tên gọi,... vốn chỉ dành riêng cho con người để miêu tả đồ vật, sự vật, con vật, cây cối. Nhờ đó, những đối tượng này trở nên sinh động, gần gũi và có hồn hơn.

Phân loại biện pháp tu từ nhân hóa

• Dùng từ vốn gọi người để gọi vật
• Dùng từ vốn chỉ hoạt động, tính cách, đặc điểm của người để tả vật
• Trò chuyện, xưng hô với vật như đối với người

Ví dụ biện pháp tu từ nhân hóa

1. “Chị ong nâu nâu nâu nâu/ chị bay đi đâu đi đâu”

2. “Heo hút cồn mây súng ngửi trời”

3. “Sông Đuống trôi đi

Một dòng lấp lánh

Nằm nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kì”

4. Dòng sông điệu đà uốn mình qua đồng ruộng vàng ươm.

Tìm hiểu biện pháp tu từ ẩn dụ

Khái niệm biện pháp tu từ ẩn dụ là gì?

Ẩn dụ là một biện pháp tu từ trong đó sự vật hoặc hiện tượng này được gọi bằng tên của sự vật hoặc hiện tượng khác có nét tương đồng với nó. Mục đích của ẩn dụ là để tăng cường sức gợi hình và gợi cảm cho sự diễn đạt.

Biện pháp ẩn dụ khác với biện pháp so sánh ở chỗ, ẩn dụ được coi là so sánh ngầm. Trong khi so sánh thường có các dấu hiệu dễ dàng nhận biết, ẩn dụ không cần sử dụng từ ngữ hoặc dấu câu để phân biệt giữa các sự vật, sự việc được nêu ra.

Phân loại biện pháp tu từ ẩn dụ

• Ẩn dụ hình thức: Được sử dụng để giấu đi một phần ý nghĩa của sự vật, sự việc, hoặc hiện tượng mà từ đó biểu thị.
• Ẩn dụ cách thức: Là phương thức chuyển nghĩa dựa trên sự giống nhau về cách thức thực hiện giữa hai sự việc.
• Ẩn dụ phẩm chất: Dựa trên nét tương đồng về phẩm chất, đặc điểm, hoặc đặc tính để thay thế sự vật hoặc hiện tượng này bằng sự vật hoặc hiện tượng khác.
• Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Sử dụng hình ảnh của sự vật hoặc hiện tượng thông qua một giác quan, nhưng khi miêu tả lại diễn tả qua giác quan khác thông qua cách sử dụng từ ngữ.

Ví dụ biện pháp tu từ ẩn dụ

1. “Đầu tường lửa lựu lập lòe đơm bông”

2. “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”

3. “Về thăm quê Bác làng Sen,

Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng”

4. “Thuyền về có nhớ bến chăng

Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền”

Tìm hiểu về biện pháp tu từ hoán dụ

Khái niệm về biện pháp tu từ hoán dụ là gì?

Hoán dụ là một biện pháp tu từ trong đó tên của một sự vật, hiện tượng, hoặc khái niệm được thay thế bằng tên của một sự vật, hiện tượng khác có quan hệ gần gũi với nó. Mục đích của hoán dụ là để tăng cường sức gợi hình và gợi cảm cho sự diễn đạt.

Phân loại biện pháp tu từ hoán dụ

• Lấy bộ phận chỉ cái toàn thể
• Lấy sự vật chứa đựng gọi sự vật bị chứa đựng
• Lấy dấu hiệu, đặc điểm của sự vật chỉ các sự vật
• Lấy cái cụ thể chỉ cái trừu tượng, vô hình

Ví dụ biện pháp tu từ hoán dụ

1. “Đầu xanh có tội tình gì

Má hồng đến quá nửa thì chưa thôi”

2. “Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sỏi đá cũng thành cơm”

3.  “Áo nâu cùng với áo xanh

Nông thôn cùng với thành thị đứng lên”

4. “Vì sao trái đất nặng ân tình,

Nhắc mãi tên người Hồ Chí Minh”

5. “Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”

Trên đây là những tổng hợp kiến thức về các biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ mà iSmartKids muốn chia sẻ đến bạn. Mong rằng sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các biện pháp từ từ này và đạt điểm cao trong kỳ thi nhé!