Bố cục đối xứng và những nguyên lý cơ bản trong nhiếp ảnh

Một bức ảnh có bố cục đẹp là như thế nào? Điều gì khiến người xem bị thu hút khi nhìn vào một bức ảnh? Trong nhiếp ảnh, bố cục là một trong những yếu tố quan trọng để tạo nên một bức ảnh đẹp và việc nắm rõ bố cục hình ảnh là điều rất cần thiết để làm chủ nghệ thuật nhiếp ảnh. Và trong rất nhiều dạng bố cục, bố cục đối xứng thường được các nhiếp ảnh gia sử dụng nhằm mang lại tính nghệ thuật cao cho bức ảnh. Vậy bố cục đối xứng là gì? Những nguyên lý cơ bản về bố cục đối xứng trong nhiếp ảnh là gì? Hãy cùng bài viết dưới đây tìm ra câu trả lời.

1. Bố cục đối xứng là gì?

Trước khi tìm hiểu sâu vào phần bố cục đối xứng, chúng ta cần biết bố cục ảnh là gì? Bố cục ảnh chính là cách sắp xếp các yếu tố trong khung hình. Bố cục ảnh sẽ bao gồm định vị chính xác của đối tượng, sử dụng các đường kẻ, hình dạng và mẫu để làm cho bức hình trở nên hấp dẫn và thú vị hơn. Bố cục là nguyên tắc cơ bản nhất đối với tất cả mọi lĩnh vực không chỉ riêng nhiếp ảnh. Chỉ cần tuân theo những quy tắc trong bố cục chắc chắn bức ảnh của bạn tạo được sự cân đối và hài hòa nhất. Nó giúp điều hướng mắt người xem logic và tự nhiên hơn khi thưởng thức bức ảnh. Điều này đóng vai trò quan trọng để giữ cho người xem tập trung tối đa vào điểm nhấn chính và tạo sự liên kết giữa các yếu tố xuất hiện trong ảnh. Bố cục ảnh còn đóng vai trò trong việc tạo ra sự giao tiếp giữa nhiếp ảnh gia và người xem. Nó được xem như một loại ngôn ngữ mà nhiếp ảnh gia dùng để truyền đạt thông điệp. Thông qua bố cục bạn có thể kể cho người xem biết bạn đang muốn nói gì qua bức ảnh. Một khi nắm vững nguyên tắc và sử dụng bố cục đúng cách chắc chắn sẽ tạo ra những bức ảnh tác động mạnh mẽ và hấp dẫn hơn bao giờ hết.

Tiếp theo, chúng ta sẽ đi sâu hơn vào tìm hiểu về bố cục đối xứng trong nhiếp ảnh. Trong lĩnh vực mỹ thuật, bố cục đối xứng được định nghĩa là bố cục chia không gian thành 2 phần cân bằng nhau. Điều này nhằm mang lại sự hài hòa và cân bằng cho các kiến trúc không gian. Từ đó, tạo nên sức hút đối với người xem thay vì cảm giác nhàm chán và cứng ngắt. Bạn có thể dễ dàng bắt gặp được loại bố cục này trong cuộc sống xung quanh ở những thiết kế quen thuộc như cửa sổ, cầu thang, hoa văn trên gạch lót sàn,…

Tương tự như vậy trong nhiếp ảnh, bố cục đối xứng cũng chia bức ảnh ra thành 2 phần bằng nhau, nhằm tạo sự đối xứng và vuông vắn hơn cho mỗi khung hình. Thông thường, bố cục này được dùng để chụp 2 hay nhiều chủ thể có kích thước tương đồng và nằm vị trí đối xứng nhau. Trong trường hợp chủ thế không có sự tương đồng mà bạn vẫn chụp theo cách chia đôi khung hình thì sẽ không được xem là một bức ảnh có bố cục theo hình thức đối xứng. Trên thực tế, có thể sắp xếp bố cục đối xứng theo nhiều hình thức khác nhau trong bức ảnh, ví dụ như đối xứng ngang, đối xứng dọc và đối xứng giữa. Nhiếp ảnh gia sẽ xem xét và lựa chọn kiểu chụp đối xứng phù hợp với từng chủ thể khác nhau. Trong cuộc sống hàng ngày, bạn vẫn có thể dễ dàng chụp được một bức ảnh có bố cục đối xứng, tuy nhiên để cho ra lò một bức ảnh đẹp đúng chuẩn thì cần phải có sự cảm thụ, sáng tạo và kinh nghiệm thể hiện. 

2. Nguyên lý cơ bản về bố cục đối xứng trong nhiếp ảnh

- Quy tắc của bố cục:

Đối xứng tĩnh (Static symmetry) trong bố cục là hệ thống đối xứng dựa trên sự sắp xếp các đơn vị hình thể xung quanh một trung tam. Đối xứng gương, chia bố cục thành những phần bằng nhau cụ thể như 1/3, 2/3, 1/4/,…là ví dụ của đối xứng tĩnh. Quy tắc chia ba là phổ biến nhất trong số đó. Theo như quy tắc này, bức ảnh sẽ được chia thành 9 phần bằng nhau. Các điểm cắt nhau của đường vuông góc sẽ được gọi là các điểm vững. Và các hình tâm điểm của bố cục thường được đặt gần với các điểm vững hoặc các đường phân chia này. 

Đối xứng động (Dynamic symmetry): đây là một dạng đối xứng dựa trên các số vô tỉ của nó, chẳng hạn như một hình chữ nhật sẽ có các tỉ lệ các cạnh khác nhau. Để có được một bố cục đẹp và hoàn hảo dựa vào việc chia các phần theo một tỷ lệ nhất định.

- Các yếu tố quyết định bố cục đối xứng:

Bạn nên chú ý đến các yếu tố này nếu như muốn bức ảnh của mình đạt được bố cục nghệ thuật cao:

Tính thống nhất: điểm thống nhất ở đây chính là toàn bộ bố cục phải thống nhất với nhau. Không thể tạo nên một bức ảnh có bố cục đối xứng khi hai chủ thể không thống nhất với nhau. 

Tính liên kết: để tạo ra được một bố cục đẹp thì việc các thiết kế phải nhất quán và liên quan chặt chẽ với nhau là điều cần thiết.

Tạo sự cân bằng, đối xứng: dựa vào các cách tạo sự cân bằng và đối xứng sẽ giúp cho bố cục có sự tĩnh lặng. Đồng thời, bố cục sẽ trở nên sôi động hơn rất nhiều khi áp dụng cách làm bất đối xứng trong bức ảnh.

Tạo ra sự chuyển động: Có rất nhiều cách để bố cục có sự chuyển động, đơn giản nhất là bạn có thể tạo ra một số đường định tuyến chuyển động.

Nhịp điệu: khi chụp ảnh, bên cạnh việc sắp xếp chủ thể thì bạn cũng cần lưu ý đến màu sắc, đường nét và sự chuyển động của các chủ thể nhằm mang lại cho bức ảnh có nhiệp điệu.

Phối cảnh: phối cảnh trong nhiếp ảnh được hiểu là cân chỉnh phần tỉ lệ, kích thước, độ to nhỏ, xa gần từ máy ảnh đến chủ thể. Nếu việc phối cảnh tốt, phù hợp và cân bằng thì tạo được độ đối xứng tốt cho bức ảnh.

Tương phản: là một trong những yếu tố không thể thiếu trong bố cục đối xứng. Tương phản ở đây chủ yếu thiên về phần màu sắc của ảnh: giữa tối và sáng, giữa nhạt và đậm, giữa nóng và lạnh, giữa các màu sắc đối nghịch nhau. Bức ảnh sẽ trở nên mềm mại không bị rối khi các yếu tố tương phản được cân bằng với nhau.

Trên đây là một vài kiến thức cơ bản nhất về bố cục đối xứng là gì? Nguyên lý cơ bản của bố cục đối xứng trong nhiếp ảnh? Rất mong những thông tin này có thể giúp ích phần nào cho các bạn đang trong quá trình dấn thân vào nghề nhiếp ảnh gia.